Jón Karl Helgason. Hetjan og höfundurinn. Brot úr íslenskri menningarsögu. Reykjavík: Heimskringla – háskólaforlag Máls og menningar, 1998, 269 bls.
Í bókinni er fjallað um viðhorf íslensku þjóðarinnar til Íslendingasagna, einkum vaxandi áhuga fólks á Njáls sögu sem listaverki mikilhæfs en óþekkts höfundar. Sjónum er meðal annars beint að aldalöngum „réttarhöldum“ íslenskra skálda og fræðimanna yfir Hallgerði langbrók og vitnisburði alþýðufólks um fornsagnalestur á kvöldvökum. Einn kafli bókarinnar er helgaður draumleiðslum og skyggnilýsingum þar sem þekktar Njálupersónur viðra skoðanir sínar og í öðrum er staldrað við nafngiftir gatna í Reykjavík, höggmyndir og peningaseðla sem tengjast bókmenntaarfinum með áþreifanlegum hætti. Ítarleg umfjöllun er um umdeilda fornritaútgáfu Halldórs Laxness á fimmta áratug aldarinnar, en í niðurlagi verksins eru Nóbelsverðlaun Halldórs túlkuð í ljósi þeirrar hugmyndar að höfundurinn hafi leyst hetjuna af hólmi sem aðalpersóna íslenskrar menningarsögu.
Umfjöllun
- Þröstur Helgason. „Í skugga Njálu.“ Morgunblaðið 15. apríl 1998, s. 33.
- Þröstur Helgason. „Sannleiki hinna mörgu sjónarhorna.“ Lesbók Morgunblaðsins 4. júlí 1998, s. 6-7.
- Ármann Jakobsson. „Njála og Laxness.“ DV 27. apríl 1998, s. 18.
- Kolbrún Bergþórsdóttir. „Á slóðum Njálu og Nóbelsskáldsins.“ Dagur 12. maí 1998, s. 20.
- Sigurður Sigmundsson. „Grafskrift Njáls sögu.“ Lesbók Morgunblaðsins 8. ágúst 1998, s. 6-7.
- Einar Már Jónsson. „Drangeyjarsund og Nóbelshátíð.“ Tímarit Máls og menningar 60/1 (1999): 135-44.
- Bergljót Soffía Kristjánsdóttir. „Hetjan og höfundurinn.“ Saga 37 (1999): 285-88.
- Gauti Sigþórsson. “Njáluslóðir: endurritun, táknfræði og menningarsaga.” Skírnir 175 (haust 2001): 510-35.
Andsvör
- Jón Karl Helgason. „„Ég var ekkert að binda skóþvenginn“ og fleiri þankar um þjóðareign.“ Tímarit Máls og menningar 60/2 (1999): 127–39.
- Jón Karl Helgason. „Hver á íslenska menningu? Frá Sigurði Nordal til Eddu – miðlunar og útgáfu.“ Skírnir 176 (haust 2002): 401–22.